Οι μη μυημένοι στην πολιτική επιστήμη και ανάλυση,είμαι βέβαιος οτι ίσως σοκάρονται απο τον τίτλο και με βάση την ιδεολογική περιχαράκωση του καθενός ,αυτό το σοκ έχει αρνητικό ή θετικό πρόσημο,ανάλογα τη περίπτωση!
Στην πολιτική επιστήμη ,ειδικά τα τελευταία χρόνια εγείρεται και μελετάται απο τους αναλυτές το ζήτημα της ηθικής της ηγεσίας.Έχουν υπάρξει σημαντικές μελέτες απο σπουδαίους επιστήμονες και ο καθένας προσφέρει σημαντικό έργο στην μελέτη αυτού του ζητήματος,δηλ της ηθικής της ηγεσίας.Δεν θέλω να μακρυγορήσω γιατί θα χρειαζόταν ένα ολόκληρο βιβλίο για την παρουσίαση όλων των αναλύσεων.Θα επικεντρωθώ στην ανάλυση του Burns ο οποίος έχει σχηματίσει μια ώριμη θεωρία ηγεσίας στην οποία τα θέματα της σημασίας ,της διακριτότητας και της ηθικής της ηγεσίας θεωρούνται ως αναπόσπαστα αλληλένδετα.
Στις παρακάτω σειρές θα προσπαθήσω να αποδείξω,σύμφωνα με την ανάλυση του Burns την "ανηθικότητα",ως προς την ηγεσία του κου Βενιζέλου και την "ηθική" του κου Σαμαρά.Σύμφωνα με τον αναλυτή ,το forte της ηθικής ηγεσίας βασίζεται στο γεγονός πως "αναδύεται και επιστρέφει στις θεμελιώδεις επιθυμίες,ανάγκες και αξίες των οπαδών".Ένας ηθικός ηγέτης δεν πρέπει να διακηρύσσει απλώς την ηθική ανάπτυξη αλλά θα πρέπει να προωθεί τις απαραίτητες κοινωνικές αλλαγές που θα επιτρέψουν στους οπαδούς να ανταποκριθούν σε "υψηλότερες" ανάγκες και να πραγματώσουν "υψηλότερες" ηθικές αξίες.Η ηθική νομιμοποίηση αυτού του είδους έγκειται στη συνειδητή επιλογή ανάμεσα σε εναλλακτικές.Στο σημείο αυτό επισημαίνω τη διαφορά ανάμεσα στον κο Βενιζέλο και τον κο Σαμαρά ως προς τον τρόπο εκλογής τους στα προεδρικά αξιώματα των κομμάτων τους.Ο πρώτος επέβαλλε την μοναδικότητα της υποψηφιότητάς του ως υψηλή αυθεντία,στερώντας απο τους οπαδούς του ΠαΣοκ την δυνατότητα της εναλλακτικής επιλογής.Στη περίπτωση του κου Σαμαρά αντίθετα ,η δυνατότητα των εναλλακτικών ήταν η κορωνίδα της διαδικασίας.Οπότε σε αυτό το σημείο η ηθική της ηγεσίας εκλαμβάνεται ως χαρακτηριστικό του κου Σαμαρά.
Μια σημαντική πτυχή της ανάλυσης του Burns είναι η διασφάλιση της εξαίρεσης παθολογικών ηγετών(πχ Hitler),απο αυθεντικούς ηθικούς ηγέτες(πχ Gandhi,Franklin D.Roosvelt).Θέτω λοιπόν τα αντίστοιχα ερωτήματα.Μπορεί άραγε ο κος Βενιζέλος να θεωρηθεί ως ηθικός ηγέτης εφόσον απέτυχε να εφαρμόσει "τροπικές[mondal] αξίες τιμής και ακεραιότητας" έτσι ώστε να προάγουν πρότυπα καλής συμπεριφοράς ανάμεσα στην ελληνική κοινωνία;Ο κος Βενιζέλος δεν είναι εκείνος που υπηρέτησε πιστά το σύνθημα "Λεφτά υπάρχουν" και πού όταν διαπίστωσε την επικινδυνότητα και ακαταλληλότητα του τέως Πρωθυπουργού προτίμησε να τον προασπίσει προκειμένου να αναλάβει πίσω απο κλειστές κάμαρες την εξουσία;Σε αντιδιαστολή ο κος Σαμαράς προτίμησε τις ανοιχτές διαδικασίες και έδωσε το βήμα και την εξουσία στους οπαδούς.Μπορεί άραγε ο κος Βενιζέλος να επιτύχει "τελικές αξίες ισότητας και δικαιοσύνης" όταν σύμφωνα με τα παραπάνω ανέστειλε κάθε έννοια ισονομίας και δικαιοσύνης;Τέλος πώς μπορεί ο κος Βενιζέλος να επιφέρει μια πρόοδο στη ζωή των Ελλήνων πολιτών μέσω μιας ιεραρχίας αναγκών και αξιών όταν υπηρέτησε πιστά ένα συγκεκριμένο σύστημα διόγκωσης του Κράτους και παραγωγής ελλειμμάτων αδιαφορώντας για την μετάλλαξη της παρασιτικής νοοτροπίας του Νεοέλληνα που επιτάγχυνε ουσιαστικά την κατάρρευση του Ελληνικού Κράτους;Σε αντιδιαστολή ο κος Σαμαράς απείχε από την δεκαετία αυτής της καταστροφικής περιόδου της Ελληνικής Ιστορίας αρνούμενος να συμμετάσχει σε διαδικασίες διαπλοκής και αναλαμβάνοντας το κόστος και δικών του λανθασμένων επιλογών,επιβάλλοντας στον εαυτό του την αυτοεξορία απο το "πολιτικώς γίγνεσθαι".
Σύμφωνα λοιπόν με την ανάλυση του Burns,ο κος Βενιζέλος συγκεντρώνει όλα τα αρνητικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την "ανηθικότητα της ηγεσίας".Σε αντίθεση ο κος Σαμαράς συγκαταλέγεται στους αυθεντικά ηθικούς ηγέτες όπως ο Gandhi και Franklin D.Roosvelt απο τη στιγμή που ενώ ανήκε στο Ευρωπαικό Λαικό Κόμμα,δεν ενστερίστηκε τις στενές επιταγές λιτότητας που το τελευταίο επέβαλλε ,θέτοντας ουσιαστικά στον εαυτό του τον κίνδυνο της απομόνωσης.Απευθύνθηκε σε ένα ευρύτερο ακροατήριο,δίχως ιδεολογικές παριχαρακώσεις,προτείνοντας λύσεις απο τις οποίες θα μπορούσαν οι πολίτες (της Ελλάδος και της Ευρώπης ) να ενστερνιστούν "υψηλότερες αξίες και αρχές" οδηγούμενοι έξω απο το φαύλο κύκλο της ύφεσης και της σμίκρυνσης του Ευρωπαικού ιδεώδους!
Σύμφωνα λοιπόν με την ανάλυση του Burns αλλά και τον εν γένει πολιτικό βίο των κυρίων Βενιζέλου και Σαμαρά,ο πρώτος συγκετρώνει τα στοιχεία της "ανηθικότητας" και ο δεύτερος τα στοιχεία της ηθικής της ηγεσίας!
